A list ten powstał jak wiemy w takich okolicznościach, że toczył się sobór – Drugi Sobór Watykański, który jeszcze nie było wiadomo jak daleko i dokąd zajedzie. I polscy biskupi w tym momencie wystąpili z tą decyzją, żeby zwrócić się z gestem pojednania do Niemców poprzez episkopat niemiecki i z tym słynnym właśnie zdaniem „przebaczamy i prosimy o wybaczenie” – co w Polsce jest powiedzeniem ryzykownym, bo może być różnie przyjęte przez społeczeństwo i trzeba kogoś z ogromnym autorytetem, żeby tak zdecydował się powiedzieć. Bo powiedzieć „wybaczamy” to normalnie Polak może znieść, bo niechętnie Niemcom wybaczy, ale kiedy mu jego Kościół powie – jego biskupi do których ma zaufanie – że chrześcijanin musi wybaczać, to chętnie czy niechętnie powie: „No dobrze, wybaczamy”. Ale powiedzieć jeszcze na dodatek „prosimy o wybaczenie” to od razu następuje bardzo ostra reakcja: „A co oni nam mają wybaczać?”. Bo rzecz wygląda w ten sposób, że przy pewnej nierówności, przy dużej bardzo nierówności wzajemnych win, normalny Polak ma taką tendencję, żeby w ogóle nie przyjmować do wiadomości tego, że były jakiekolwiek winy w czymkolwiek w historii stosunków polsko-niemieckich po polskiej stronie. Tego nikt nie chce przyjąć nigdy do wiadomości i w związku z tym łatwo się przechodzi nad różnymi drastycznymi sprawami z okresu, kiedy się na przykład wojna kończyła, które można powiedzieć, że były może nieuniknione w związku z psychologiczną sytuacją, że... w związku z masowymi mordami na ziemiach Polski, z tym wszystkim, że ludzie tak potrafili postępować.

We know under what conditions this letter was put together. The Vatican Council was under way – the Second Vatican Council – and no one knew yet how far-reaching it would be. At this point, the Polish bishops took the decision to turn to Germany with a gesture of reconciliation via the German episcopate, with this famous sentence, 'We forgive and we ask for forgiveness', which in Poland is quite a risky thing to say as it might be received in all kinds of ways by society. Only someone with a great deal of authority can make the decision to say this. Because to say ‘we forgive’, an ordinary Pole can take that although he'll be unwilling to forgive the Germans, but when his Church says, his bishops, whom he trusts, say a Christian must forgive, then willingly or not, he'll say, alright then, we'll forgive them. But to add ‘and we ask for forgiveness’ evokes a very extreme reaction: what have they got to forgive us for? Because this is how things look. In the face of a degree of unevenness, a great deal of unevenness in terms of mutual faults, an ordinary Pole has a tendency to completely ignore that there were any faults in anything on the part of the Poles in the history of Polish-German relations. No one ever wants to accept this and so various drastic issues from the last days of the war are easily ignored, days that you could say were unavoidable because of the psychological situation, because of the mass murders on Polish soil, with all of this, that people were able to behave in this way.