a story lives forever
Register
Sign in
Form submission failed!

Stay signed in

Recover your password?
Register
Form submission failed!

Web of Stories Ltd would like to keep you informed about our products and services.

Please tick here if you would like us to keep you informed about our products and services.

I have read and accepted the Terms & Conditions.

Please note: Your email and any private information provided at registration will not be passed on to other individuals or organisations without your specific approval.

Video URL

You must be registered to use this feature. Sign in or register.

NEXT STORY

The marathon congress of the Polish Socialist Party

RELATED STORIES

We need a new concept of socialism
Jan Józef Lipski Social activist
Comments (0) Please sign in or register to add comments

I have been a committed socialist since the Second World War. To be honest, I wasn't a member of any socialist organisations then, I was only in the Home Army. First, I was in the Grey Ranks, then in the Baszta regiment but by then I was coming across socialists, for example, there was one of the Wódke brothers – they were the people from both the Płomienie group and from the Grey Ranks. I met one of the Wódke brothers around this time, and after a short conversation, we realised that although he was probably more mature, we were both socialists. It's not surprising that when the idea was formed to renew the Polish Socialist Party, I found myself among the people who'd formed that party and because of my history, my age and various other factors, I was made the party leader. It's a bit... I'm surprised myself, wondering if it speaks well of me that I'm still stubbornly a socialist after all this time. However, I hope this party which today is weak and not very numerous, will yet play a big and positive role in the life of Poland; we'll need to learn a lot, of course, because socialism today, socio-democracy in Europe is something quite different from what it was some years ago. In my opinion, we'll need to learn from the Swedes primarily, but also from others. I think that the time when we'll be able to really play a part in shaping the country is still a few years off. Right now, we need to overcome a massive yet understandable aversion to the word socialism. Whenever I meet with people in public and we talk on this subject, I always see how hard this will be, yet because of this I hope that generally the audience I'm addressing feels this, and I can hear from what they say that they've slightly changed their attitude towards socialism, which doesn't mean that they will become socialists or supporters of socialism. But those people who hold markedly different views and who will never be members of the Polish Socialist Party nor will they support it by voting for it at some point in the future, even they are convinced after I've talked with them that it's not right or proper to confuse these two concepts of socialism – the one which is important to me and the other which is used by communists whom I regard here simply as thieves who have appropriated a word which they did not have the slightest right to claim.

Socjalistą z przekonań to ja jestem od czasu drugiej wojny światowej. Co prawda nie byłem wtedy w organizacjach socjalistycznych, tylko po prostu w Armii Krajowej, najpierw w Szarych Szeregach, potem w pułku „Baszta”. No, ale już wtedy zdarzały mi się kontakty z socjalistami i na przykład jednego z braci Wódke – ludzi, czyli to byli ludzie z grupy „Płomieni”, a jednocześnie z Szarych Szeregów – jednego z braci Wódke poznałem w tym czasie i po krótkiej rozmowie dogadaliśmy się, że on jest bardziej może dojrzałym, ja mniej dojrzałym, ale że jesteśmy socjalistami. Nic dziwnego, że kiedy powstała koncepcja, by odnowić Polską Partię Socjalistyczną, że znalazłem się wśród tych, którzy tę partię utworzyli, a ze względu na swoją biografię, wiek i różne tego rodzaju elementy zostałem przewodniczącym. Jest... no, tak trochę sobie samemu przyglądam się ze zdziwieniem, że... czy to dobrze o mnie świadczy czy nie, że z takim uporem ciągle jestem socjalistą, przez tak długi czas. Mam nadzieję jednak, że ta partia dzisiaj słaba, że – niezbyt liczna – że jeszcze odegra dużą i pozytywną rolę w życiu Polski, a dużo się trzeba będzie oczywiście nauczyć, bo dzisiejszy socjalizm, socjaldemokracja w Europie jest to zupełnie co innego, niż to było lat kilkadziesiąt temu. Będziemy musieli się uczyć przede wszystkim u Szwedów, moim zdaniem, ale i u innych również. Myślę, że czas w którym naprawdę będziemy mogli odegrać rolę współkształtującą życie kraju, to przyjdzie dopiero za kilka lat. W tej chwili trzeba przełamać przede wszystkim ogromną i zrozumiałą niechęć do słowa „socjalizm”. Ilekroć się spotykam gdzieś publicznie z ludźmi i rozmawiamy na ten temat, tylekroć widzę, jakie to będzie trudne i jednocześnie mam nadzieję wynikającą stąd, że na ogół sala z którą rozmawiam... po tej rozmowie czuję to i słyszę zresztą z tego, co mówią, przynajmniej trochę swój stosunek do socjalizmu zmienia, co nie znaczy, że stają się socjalistami i zwolennikami socjalizmu; ale ci, którzy zdecydowanie są innych poglądów i nigdy do Polskiej Partii Socjalistycznej nie wejdą jako członkowie ani nawet jako, nie będą jako sympatycy na nią głosować w przyszłości, to nawet ci na ogół po tej rozmowie przekonują się, że nie należy, nieprzyzwoicie byłoby mieszać te dwa pojęcia socjalizmu – to, które dla mnie jest ważne i to, którym operują komuniści, których traktuję tutaj pod tym względem po prostu jako złodziei, którzy przywłaszczyli sobie słowo do którego nie mieli najmniejszego prawa.

Jan Józef Lipski (1926-1991) was one of Poland's best known political activists. He was also a writer and a literary critic. As a soldier in the Home Army (Armia Krajowa), he fought in the Warsaw Uprising. In 1976, following worker protests, he co-founded the Workers' Defence Committee (KOR). His active opposition to Poland's communist authorities led to his arrest and imprisonment on several occasions. In 1987, he re-established and headed the Polish Socialist Party. Two years later, he was elected to the Polish Senate. He died in 1991 while still in office. For his significant work, Lipski was honoured with the Cross of the Valorous (Krzyż Walecznych), posthumously with the Grand Cross of the Order of Polonia Restituta (1991) and with the highest Polish decoration, the Order of the White Eagle (2006).

Listeners: Jacek Petrycki Marcel Łoziński

Cinematographer Jacek Petrycki was born in Poznań, Poland in 1948. He has worked extensively in Poland and throughout the world. His credits include, for Agniezka Holland, Provincial Actors (1979), Europe, Europe (1990), Shot in the Heart (2001) and Julie Walking Home (2002), for Krysztof Kieslowski numerous short films including Camera Buff (1980) and No End (1985). Other credits include Journey to the Sun (1998), directed by Jesim Ustaoglu, which won the Golden Camera 300 award at the International Film Camera Festival, Shooters (2000) and The Valley (1999), both directed by Dan Reed, Unforgiving (1993) and Betrayed (1995) by Clive Gordon both of which won the BAFTA for best factual photography. Jacek Petrycki is also a teacher and a filmmaker.

Film director Marcel Łoziński was born in Paris in 1940. He graduated from the Film Directing Department of the National School of Film, Television and Theatre in Łódź in 1971. In 1994, he was nominated for an American Academy Award and a European Film Academy Award for the documentary, 89 mm from Europe. Since 1995, he has been a member of the American Academy of Motion Picture Art and Science awarding Oscars. He lectured at the FEMIS film school and the School of Polish Culture of Warsaw University. He ran documentary film workshops in Marseilles. Marcel Łoziński currently lectures at Andrzej Wajda’s Master School for Film Directors. He also runs the Dragon Forum, a European documentary film workshop.

Tags: Home Army, Grey Ranks, Baszta Regiment, Płomienie Group, Polish Socialist Party, Wódke brothers

Duration: 4 minutes, 22 seconds

Date story recorded: October 1989

Date story went live: 15 March 2011