NEXT STORY
Poverty in Warsaw before the war
RELATED STORIES
NEXT STORY
Poverty in Warsaw before the war
RELATED STORIES
Views | Duration | ||
---|---|---|---|
11. Medem's Sanatorium | 1 | 489 | 02:45 |
12. Korczak | 603 | 05:01 | |
13. The legend of Korczak | 467 | 01:50 | |
14. Poverty in Warsaw before the war | 1 | 468 | 04:28 |
15. The beginnings of the activities of SKIF: Children from Annopol | 1 | 324 | 02:27 |
16. Summer camps | 306 | 01:27 | |
17. SKIF: Friendship with Stasia | 344 | 04:25 | |
18. Pre-war Bund | 378 | 05:09 | |
19. Alter and Erlich | 317 | 04:11 | |
20. Communists in Poland before the war | 363 | 03:32 |
I to nie byli tacy dorośli ludzie jak on. To była dziewczyna w moim wieku, Endusia Inerfeld, to była Ewa Rozner... Rozner z... z Łodzi chyba była, nauczycielka też, nie była starą osobą. Tam prowadzili to młodzi ludzie. Ci wszyscy nauczyciele sprzed wojny, ich nie było. Ta lekarka, która tam była z nimi, też poszła z dziećmi. Zresztą ja ich widziałem na Mylnej, kiedy ich zamknęli – tych wszystkich z sanatorium Medema – i widziałem Enudsię, to jest moja koleżanka z klasy – widziałem ją przez okno, mówię: 'Enudsia, chodź, ja cię wyprowadzę'. A ona powiedziała: 'Nie, ja nie mogę, ja muszę z dziećmi zostać. Ja wiem, gdzie ja jadę, ale dzieci jadą, nie mogę ich zostawić'. Więc ona miała 21 lat wtedy i nie miała tego wielkiego doświadczenia i obowiązku publicznego, ona była pedagogiem z przypadku, z przypadku wojennego.
Więc to wszystko razem trzeba, bo albo się żyje na legendzie i bardzo dobrze, że jest legenda Korczaka wielka, bo to jest rzecz, która powinna być, to uświęcenie tych wszystkich ludzi, którzy pracowali z dziećmi. On jest symbolem tego i takie symbole są potrzebne. Ale na przykład w sprawie bohaterstwa, to na przykład ja uważam, że takiej Enudsi, która miała 21 lat i wyglądała jak sto aryjek, miała szansę uratowania się i miała możliwość i nie... i zdecydowała się iść z dziećmi, to to jest wielkie bohaterstwo. Nie uważacie? No, nie kiwaj głową, tylko słowo mów. Tak.
These weren't mature adults like he was. There was a girl who was my age, Endusia Inerfeld, there was Ewa Rozner from Łódź, I think, she was a teacher, too, and she wasn't old. Young people were in charge there. The teachers who'd worked there before the war were all gone. The doctor who was with us, she went with the children, too. I saw them on Mylna Street when everyone from the Medem sanatorium was locked up, and I saw Endusia, my class-mate, I saw her through the window and said, 'Come on, Endusia, I'll take you away from here'. But she said, 'No, I can't - I have to stay with the children. I know where I'm being taken but the children are going there and I can't leave them'. She was 21 years old and she didn't have a great deal of experience or obligation, she was a teacher by accident, an accident brought about by the war.
This has to be taken altogether... because either you live by the legend, and it's a very good thing that the legend of Korczak exists, that it's great, because this is something that needs to exist, this sanctification of everyone who worked with children. He is a symbol of all of this and these kinds of symbols are needed. But when it comes to heroism, then I believe that someone like Endusia who was 21 years old and looked like any one of a hundred Aryan women and so had the possibility of saving herself and still decided to go with the children, that's enormous heroism. Don't you agree? No, don't nod your head, say something! Yes.
Marek Edelman (1919-2009) was a Jewish-Polish political and social activist and a noted cardiologist. He was the last surviving leader of the 1943 uprising in the Warsaw Ghetto. Following the Second World War, he took an active part in domestic and international politics, dedicating himself to fighting for justice and peace.
Title: The legend of Korczak
Listeners: Joanna Szczesna Joanna Klara Agnieszka Zuchowska Anka Grupinska
Joanna Szczesna, dziennikarka "Gazety Wyborczej", autorka - wraz z Anna Bikont - biografia polskiej noblistki "Pamiatkowe rupiecie, przyjaciele i sny Wislawy Szymborskiej". Od lat 70-tych zwiazana z opozycja demokratycznaw Polsce, wspólpracowniczka Komitetu Obrony Robotników, wspóltwórczyni prasy niezaleznej w Polsce: redaktorka "Biuletynu Informacyjnego KOR-u", Agencji Prasowej "Solidarnosc" i "Tygodnika Mazowsze".
Joanna Szczesna is a journalist writing for Gazeta Wyborcza. Together with Anna Bikont, she’s the author of Pamiatkowe rupiecie, przyjaciele i sny Wislawy Szymborskiej (The Recollected Flotsam, Friends and Dreams of Wislawa Szymborska) a biography of Wislawa Szymborska, the Polish winner of the Noble Prize for Literature. Since the 1970s, Joanna Szczesna has been involved with the democratic opposition movement in Poland, active in the Worker’s Defence Committee (KOR), the co-founder of the independent press in Poland: editor of KOR’s Information Bulletin, Solidarnosc Press Agency and Tygodnik Mazowsze.
Joanna Klara Agnieszka 'Aga' Zuchowska was born 20 January 1938. Her father was killed in the Katyń massacre. After the war, she moved from Warsaw to Lódz. She obtained a degree in medicine in 1960, qualifying as a specialist in internal medicine in 1973. Dr Zuchowska worked with Marek Edelman for 15 years. In 1982 she left Poland for Algeria where she remained for the next three years, returning to Poland in 1985. She currently lives in Lódz.
Joanna Klara Agnieszka 'Aga' Zuchowska, urodzona 20 stycznia 1938. Ojciec zginal w Katyniu. Po wojnie zamieszkala w Lodzi. Studia ukonczyla w 1960 r. a specjalizacje z chorób wewnetrznych w 1973 r. Doktorat obronila we Wroclawiu. Pracowala z Markiem Edelmanen przez 15 lat. W 1982 r. wyjechala do Algerii. Wrócila do Polski w 1985 r. i mieszka obecnie w Lodzi.
Anka Grupinska ukonczyla filologie angielska na UAM w Poznaniu. Wspólpracowala z poznanskimi pismami podziemnymi, wraz z innymi zalozyla i wydawala dwumiesiecznik "Czas Kultury". W latach 1988-1989 przebywala w Izraelu opracowujac wspomnienia ocalalych z Zaglady. W latach 1991-1993 pracowala jako attaché kulturalny w ambasadzie polskiej w Tel Awiwie. Od 1996 mieszka w Polsce. Anka Grupinska specjalizuje sie w tematyce stosunków polsko-zydowskich. Publikuje ksiazki (m. in. Wydawnictwo Literackie, Zydowski Instytut Historyczny, Twój Styl), artykuly prasowe (m. in. "Tygodnik Powszechny", "Rzeczpospolita"), realizuje projekty wystawiennicze. Jest takze koordynatorem miedzynarodowego projektu "Swiadek zydowskiego wieku" (archiwizowanie pamieci o zydowskiej przedwojennej Polsce), prowazi autorska audycje radiowa "O Zydach i o Polakach tez" i uczy warszawskich studentów sztuki czytania i pisanie tekstów literackich.
Anka Grupinska studied English at the Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland. She wrote for Poznan’s underground publications and was herself one of the founding publishers of the bi-monthly Czas Kultury. She spent 1988 and 1989 in Israel compiling reminiscences of Holocaust survivors. From 1991 to 1993, she held the post of Cultural Attache at the Polish Embassy in Tel Aviv. She moved back to Poland in 1996 and now writes books on Jewish subjects, mainly dealing with the history of the Warsaw ghetto. She is also a freelance journalist for Tygodnik Powszechny. Anka Grupinska is the director of the Centropa Foundation project in Poland (oral history project) called “The Witness of the Jewish Century¿, presents her own radio programme, “Of Jews and of Poles too¿, and teaches creative writing and oral history in Collegium Civitas and SWPS in Warsaw.
Tags: Janusz Korczak, Endusia Inerfeld
Duration: 1 minute, 51 seconds
Date story recorded: December 2003
Date story went live: 24 January 2008