a story lives forever
Register
Sign in
Form submission failed!

Stay signed in

Recover your password?
Register
Form submission failed!

Web of Stories Ltd would like to keep you informed about our products and services.

Please tick here if you would like us to keep you informed about our products and services.

I have read and accepted the Terms & Conditions.

Please note: Your email and any private information provided at registration will not be passed on to other individuals or organisations without your specific approval.

Video URL

You must be registered to use this feature. Sign in or register.

NEXT STORY

Disdain for Lech Wałęsa

RELATED STORIES

A cautious return to Polish political life
Aleksander Smolar Political scientist
Comments (0) Please sign in or register to add comments

Wróciłem... wróciłem na krótko do Francji i wtedy pamiętam taką scenę, gdzie ja mówiłem, oczywiście Iśce, żonie, później dzieciom powiedziałem. Ania była bardzo mała, miała osiem lat. Piotrek miał... miał znacznie więcej, piętnaście, czternaście lat. W każdym razie on słowa nie mówiąc, wszedł do swojego pokoju i przyniósł kartkę papieru, na której była treść taka oto: „Zobowiązuję się” – to znaczy ja, Aleksander Smolar – „zobowiązuję się, iż po roku wracamy do Francji. Podpisane: ojciec, syn”. To jest kontrakt. No, rozbawiło mnie to bardzo, ja nigdy go nie podpisałem, nigdy nie znalazłem tej kartki, ona była bardzo wzruszająca równocześnie. No i znalazłem się... to było niesamowite, znaleźć się po 18 latach emigracji dokładnie w centrum życia politycznego Polski. W czasie tak pasjonującym, tak burzliwym, tak złożonym. To było pasjonujące i równocześnie wywoływało we mnie stany lękowe, to znaczy zdawałem sobie sprawę z granic moich kompetencji. Wiedziałem bardzo dużo, nawet będąc na emigracji, nie tylko o polityce międzynarodowej, gdzie wiedziałem znacznie więcej niż bardzo wielu ludzi, którzy nawet się uważali za specjalistów w Polsce. Ale nawet w sprawach wewnętrznych, bo ja miałem z tysiąca źródeł informacje – ludzie, którzy przyjeżdżali, prasa podziemna, prasa oficjalna, dzienniki zachodnie. Wiedziałem, ale nie czułem zapachu ani koloru, to znaczy oczywiście równocześnie – jeśli chodzi o zdolność oceny pewnych faktów zdałem sobie sprawę, że to jest ryzykowne. W każdym razie starałem się być bardzo ostrożny i tam, gdzie zabierałem głos, to albo bardzo warunkowo, albo tam, gdzie miałem poczucie kompetencji, no, przy sprawach zagranicznych miałem poczucie znacznie większej wolności.

I returned briefly to France and I remember the moment when I told – obviously I’d told my wife, Iśka, before, then later I told my children. Ania was very small, she was 8 years old. Piotrek was a lot older, he was 15, 14. In any case, he went to his room and brought back a sheet of paper on which he’d written, ‘I undertake,’ meaning I, Aleksander Smolar, ‘undertake to return to France after one year. Signed: father, son’. This was a contract. This amused me, I never signed it and I never found that sheet of paper which at the same time was very moving.

And so I found myself… it was amazing to find myself at the centre of Polish political life after an 18-year absence abroad. And at a time of such turmoil, so engrossing, so complex. It was engrossing but it frightened me as well because I was aware of the limits of my competence. I knew a great deal even as an emigrant and not just about international politics about which I knew considerably more than a great many people in Poland who considered themselves to be experts. I even knew more about internal affairs because I had a thousand sources of information – people who came to visit, underground publications, official media, Western newspapers. I knew but I neither smelled nor saw the colours meaning that at the same time I – I was able to assess certain facts – I knew that this was risky. Either way, I tried to be very careful and I only spoke either conditionally or where I felt competent for instance, in foreign affairs where I had a far greater sense of freedom.

Aleksander Smolar (b. 1940) is a Polish writer, political activist and adviser, vice-president of the Institute for Human Sciences and president of the Stefan Batory Foundation.

Listeners: Vitek Tracz

Vitek Tracz is a London-based entrepreneur who has been involved in science publishing, pharmaceutical information and mobile phone-based navigation.

Tags: France, Poland, Piotr Smolar

Duration: 2 minutes, 29 seconds

Date story recorded: September 2017

Date story went live: 09 November 2018